Chiến lược Life list – Mua chuẩn, ngồi yên, chốt lời đúng lúc – Edward W.Ryan
Những cổ phiếu tuyệt vời
Các cổ phiếu tuyệt vời là những cổ phiếu tạo ra lợi nhuận lớn cho chủ sở hữu trong 1 thời gian dài. Đó là những cổ phếu mà nếu bạn nhìn vào biểu đồ giá, đường giá sẽ bắt đầu ở dưới cùng bên trái của trang và kết thúc ở trên cùng bên phải. Chúng đều đặn tiến lên, tăng giá trị.
Đó là những công ty đại diện cho các nhu cầu của bạn như: bạn mua sắm trên Amaon, mua hàng tạp hóa tại Costco, tìm kiếm trên internet bằng Google, sử dụng Microsoft tại nơi làm việc, kết nối bạn bè trên facebook….
Lúc nhìn lại bạn sẽ thấy đây là các khoản đầu tư hiển nhiên và dễ hiểu, nhưng thực tế hầu như mọi người đã bỏ qua nó rất nhiều năm qua. Chiến lược life list là chiến lược đầu tư hướng đến các công ty thiết yếu trong đời sống chúng ta. Hàng ngày, chúng ta tiếp xúc rất nhiều sản phẩm của rất nhiều công ty nhưng ta không cần đầu tư vào tất cả chúng mà cần có sự phân biệt. Có khá nhiều công ty bạn vẫn sử dụng dịch vụ của họ nhưng nếu đầu tư vào nó thì lại là các khoản đầu tư thất bại. Nó phụ thuộc vào sức mạnh định đoạt giá của các công ty đó.
Sức mạnh định đoạn giá: Điều thúc đẩy lợi nhuận của cổ phiếu theo thời gian chính là thu nhập của cổ phiếu đó. Đó là yếu tố qua trọng nhất trong dài hạn của 1 cổ phiếu. Các thu nhập ở hiện tại và tương lai sẽ quyết định xu hướng giá của công ty đó. Ở đâu có lợi nhuận ở đó sẽ có sự cạnh tranh cực kỳ khốc liệt trong môi trường kinh doanh tự do hiện nay. Theo thời gian, công ty phải duy trì và phát triển được sức mạnh định đoạt giá mới có sự vượt trội hơn các công ty khác. Công ty không tạo ra được tiếng vang với khách hàng theo cách đặc biệt, thì công ty đó sẽ không thể ra mức giá của riêng mình, và sự cạnh tranh có thể cướp lấy hoạt động kinh doanh của họ đơn giản bằng cách cung cấp 1 sản phẩm hoặc dịch vụ tương tự với mức giá rẻ hơn. Điều này sẽ ăn mòn lợi nhuận theo thời gian. Và nếu không duy trì lợi nhuận cao trong 1 thời gian dài, ta sẽ không có 1 cổ phiếu tuyệt vời.
Sức mạnh định đoạt giá có thể không rõ ràng cho ta nhận biết nó. Có khi doanh nghiệp đang giảm giá mạnh để lấy thị phần cũng là 1 chiến lược hợp lý thay vì duy trì giá cao liên tục. Như Amazon đã duy trì nhiều năm mức giá thấp để có 1 cơ sở khách hàng lớn và trung thành để sau đó tăng nhẹ giá vẫn duy trì được cơ sở khách hàng lớn tới hơn 200 triệu người dung của mình. Hoặc 1 số công ty phá vỡ mô hình kinh doanh cũ của ngành nhờ công nghệ mới. Hay sử dụng các cung cấp dịch vụ miễn phí như của Google đã làm.
Tóm lại, các công ty là những khoản đầu tư tuyệt vời sẽ tìm ra cách kiểm soát sức mạnh định đoạt giá ở 1 số hình thức và tại 1 thời điểm nào đó. Dù sức mạnh định đoạt giá có thể tồn tại dưới bất kỳ hình thức nào, để duy trì nó theo thời gian, đòi hỏi phải có 1 sản phẩm hoặc dịch vụ thực sự đặc biệt gây được tiếng vang mạnh mẽ với người tiêu dùng.
Các phân tích tài chính cơ bản vẫn hữu ích khi đi đầu tư, nhưng nó không chỉ cho ta biết tương lai 10 năm tới doanh nghiệp sẽ như thế nào vì dự báo của con người thường khá kém và thường hay sai. Thị trường càng hoàn hảo thì sự sai lệch định giá sẽ càng ít đi và càng ít chỗ cho việc phân tích tài chính trong đầu tư. Khi tác động của việc phân tích tài chính bị loại trừ đi, thì ta cần phải xác định các công ty gây dựng tiếng vang lớn nhất trước thị hiếu luôn thay đổi của người dùng. Các công ty thực sự đủ đặc biệt đối với người tiêu dùng để có thể đạt được và duy trì sức mạnh định đoạt giá.
Tính đặc biệt của sản phẩm, dịch vụ hoặc thương hiệu là thứ mang lại cho công ty sức mạnh định đoạt giá và bạn có thể là người đánh giá tốt điều này. Khả năng đánh giá mức độ đặc biệt của những thứ bạn sử dụng trong cuộc sống, từ đó đánh giá những công ty có thể trở thành cổ phiếu tuyệt vời, là trọng tâm chiến lược life list.
5 bước đơn giản của chiến lược life list:
- Bước 1: Liệt kê các hoạt động đời sống, ta liệt kê lại các sản phẩm, dịch vụ và công ty cung cấp chúng mà bạn thường sử dụng cũng như những người khác thường sử dụng. Danh sách này cập nhật mỗi quý 1 lần.
- Bước 2: Đánh giá các hoạt đọng đời sống, ta đánh giá mức độ đặc biệt của từng công ty mà ta sử dụng dịch vụ của họ. Bạn xác định xem đâu là công ty đặc biệt trong số đó.
- Bước 3: Xếp hạng cổ phiếu đời sống, Bạn thu hẹp lại danh mục và xếp hạng để tìm ra công ty đời sống tốt nhất trong danh sách đã có ở trên
- Bước 4: Đầu tư vào cổ phiếu đời sống, bạn sử dụng tiền để đầu tư vào các cổ phiếu được xếp hạng hàng đầu mà bạn đã xếp hạng ở bước 3
- Bước 5: quản lý danh mục đời sống, việc quản lý này sẽ giúp ta theo dõi để biết lúc nào nên mua, mua thêm, bán cổ phiếu đời sống đi.
Chi tiết 5 bước trên:
Bước 1: Liệt kê các hoạt động đời sống
Đầu tiên ta cần kiểm kê 1 cách nghiêm túc và trung thực những gì chúng ta đang sử dụng. Danh mục này là nền tảng của chiến lược life list mà chúng ta nghiên cứu. Danh mục này chia làm 5 loại:
- Các sản phẩm, dịch vụ sử dụng hàng ngày
- Các sản phẩm, dịch vụ thường xuyên
- Các sản phẩm, dịch vụ thỉnh thoảng
- Các sản phẩm, dịch vụ không thường xuyên
- Các sản phẩm, dịch vụ muốn nhwung không có
Bước 2: Đánh giá các hoạt động đời sống
Sau khi có danh mục các sản phẩm bạn đang sư dụng theo tần suất sử dụng chúng, Ta sẽ tiếp tục đánh giá xem đâu là những sản phẩm, dịch vụ mà bạn đã đang và sẽ tiếp tục sử dụng trong tương lai. Các công ty thực sự giúp bạn đổi đời là những công ty tạo ra các sản phẩm thật sự đặc biệt mà bạn gần như không thể thiếu nó trong cuộc sống của mình, bạn sẽ không muốn thay thế nó bằng sản phẩm khác.
Ta không dự báo được tương lai, nhưng sở thích của bạn với tư cách người tiêu dùng , cách bạn cảm nhận về các sản phẩm sẽ rất khó thay đổi. Danh mục đời sống cập nhật từng quý và thường sẽ không có nhiều thay đổi, sẽ có sản phẩm vào, sản phẩm ra nhưng sẽ có 1 số sản phẩm luôn tồn tại trong danh mục đó. Đó là vài công ty rất đặc biệt đối với bạn trong 1 thời gian dài, đó là những công ty mà bạn muốn đầu tư vào lâu dài.
Để đánh giá công ty nào thực sự đặc biệt, bạn có thể trả lời 1 số câu hỏi sau:
- Tôi sử dụng nó thường xuyên đến mức độ nào?
- Tôi thích nó đến mức độ nào?
- Nó có dễ bị thay thế hay không?
- Tôi sẽ nhớ đến mức độ nào nếu nó biến mất?
- Nếu phải đoán, tôi nghĩ mình sẽ còn sử dụng nó trong bao lâu nữa?
Sau đó bạn sắp xếp danh mục này thành 3 nhóm khác nhau:
- Xanh lá: là sản phẩm ta sử dụng thường xuyên. Ta thực sự thích/thấy nó có giá trị. Ta không thể hoặc không có khả năng thay thế nó. Ta nhiều khả năng sẽ tiếp tục sử dụng nó trong tương lai gần. Ta sẽ thực sự nhớ nếu nó biến mất
- Vàng: Là sản phẩm ta sử dụng thường. Ta rất có thể sẽ tiếp tục sử dụng trong tương lai gần. Ta thích nó/thấy nó có giá trị, nhưng ta có thể sống ổn không cần nó hoặc thay thế bằng thứ gì đó tương tự nếu buộc phải làm vậy.
- Xanh dương: Ta đã sử dụng sản phẩm, nhưng đó không phải thứ ta cần hoặc cho là đặc biệt, và ta có thể dễ dàng thay thế bằng thứ khác mà không nhớ đến nó.
Các sản phẩm, dịch vụ được xếp ở nhóm xanh lá là nhóm mà chứng ta cần quan tâm để đầu tư vào.
Bước 3: xếp hạng cổ phiếu đời sống
Nếu 1 công ty xuất hiện nhiều lần ở phần liệt kê được đánh giá nhiều mầu khác nhau thì có thể chọn mầu cao nhất trong đó, ví dụ như 1 công ty vừa là xanh lá vừa là vàng thì có thể làm tròn là xanh lá. Ta cần thống kê các công ty xanh lá và đầu tư nó để tránh bỏ lỡ cơ hội đầu tư tuyệt vời.
Ta sẽ sắp xếp cổ phiếu trong mỗi nhóm theo thứ tự ưu tiên. Thứ tự ưu tiên là: Hàng ngày>thường xuyên>thỉnh thoảng>muốn nhưng không có>không thường xuyên. Ta cần ưu tiến số 1 cho các sản phẩm, dịch vụ được sử dụng hàng ngày.
Bước 4: Đầu tư vào cổ phiếu đời sống
Sau khi có danh mục cổ phiếu, xếp hạng chúng thì ta cần xác định nên đầu tư bao nhiêu tiền vào nó. Với 1 nhà đầu tư không chuyên thì chỉ nên đầu tư 1 phần tiền của mình đang có vào cổ phiếu, phần mà ta có thể chịu đựng rủi ro với nó nếu rủi ro xảy ra.
Khi xác định được tổng số tiền đầu tư rồi, ta có thể phân bổ tỷ trọng đầu tư như sau:
- 85% tiền đầu tư vào nhóm cổ phiếu xanh lá
- 15% đầu tư vào cổ phiếu vàng
- 0% vào cổ phiếu xanh dương
Bước 5: Quản lý danh mục đời sống
Với danh mục đời sống, tốt hơn hết bạn không nên theo dõi giá cổ phiếu biến động hàng ngày. Ta nên làm 3 điều sau đây:
- Xem lại danh mục đời sống 3 tháng/lần: đây là mỗi lần bạn xem xét lại danh mục đời sống của mình, xem xét sự thay đổi của từng sản phẩm, dịch vụ hiện có và có các sản phẩm, dịch vụ mới gia nhập hay không.
- Hiểu khi nào nên bán cổ phiếu đời sống: không có công ty nào tồn tại mãi mãi mà nó sẽ có chu kỳ sống của nó. Ta cần theo dõi đánh giá định kỳ hàng quý về xếp hạng các công ty đó có còn ở mầu xanh lá hay đã bị hạ bậc rồi hay không. Nếu từ xanh lá sang vàng thì ít nhất ta cần bán đi 50% vị thế đang có, còn xuống xanh dương thì cần bán hết chúng đi.
- Hiểu khi nào cần tái cấu trúc danh mục: nếu tỷ trọng các cổ phiếu xanh lá tăng vọt lên >85% thì ta cứ tiếp tục giữ tiếp không nên làm gì. Nhưng nếu tỷ trọng nhóm cổ phiếu mầu vàng tăng mạnh lên >15% (ví dụ lên 30%) thì ta có thể xem xét tái cơ cấu lại danh mục về mức phù hợp.
Sau khi có 5 bước đầu tư trên, chúng ta cần có them 3 khuyến nghị cho hoạt động đầu tư của bạn đẻ hoạt động đầu tư tốt hơn với rủi ro trong phạm vi có thể kiểm soát được.
Khuyến nghị 1: Mua khi thị trường giảm
Chiến lược life list là 1 chiến lược đầu tư dài hạn và ta nên mua khi thị trường giảm, giá cổ phiếu giảm mạnh để có được giá vốn tốt để nắm giữ lâu dài, đặc biệt với các cổ phiếu mầu xanh lá rất nhiều năm trong danh mục đánh giá của bạn thì sẽ nắm giữ nó rất nhiều năm.
Với nhà đầu tư cá nhân bạn hoàn toàn có thể chờ đợi để mua được giá vốn tốt thay vì phải mua ngay. Cơ hội sẽ tốt nhất khi người khác đang sợ hãi, hoảng loạn tột độ và họ sẽ bán tháo rất mạnh mẽ cổ phiếu ra thị trường. Ta có thể sử dụng chỉ báo Stochastics oscillator (chỉ báo dao động ngẫu nhiên) để xác định thời điểm thị trường phù hợp nhất để ta nên mua vào cổ phiếu trong danh mục đầu tư mà ta đã lên kế hoạch trước đó. Khi chỉ số Stock của chỉ số thị trường chung giảm xuống <30 điểm thì ta hãy bắt đầu mua vào cổ phiếu đang theo dõi mua và mua xuống cho tới khi hết tiền dự kiến đầu tư.
Nếu cổ phiếu xanh lá mới lọt vào danh mục mà thị trường không ở tình trạng quá bán, và ta không muốn bỏ lỡ thì ta có thể mua vào 50% khối lượng dự kiến sẽ mua và chờ đợi khi thị trường rơi vào quá bán thì sẽ mua nốt 50% còn lại.
Khuyến nghị 2: Phòng ngừa với ETF
Ta đầu tư với chiến lược life list nhưng để phòng ngừa ta có thể chia danh mục ra làm 2 phần bằng nhau. 50% bạn đầu tư vào danh mục life list, 50% còn lại bạn đầu tư vào quỹ ETF mô phỏng chỉ số chung thị trường để phòng ngừa danh mục của bạn chọn bị under perf so với chỉ số chung thị trường. Đây là cách phòng ngừa rủi roc ho khả năng chọn cổ phiếu của bạn.
Khuyến nghị 3: Đa dạng hóa tài sản
Ngoài phòng ngừa rủi ro bằng đầu tư chỉ số thị trường, ta cũng có thể phòng ngừa bằng cách đa dạng hóa các khoản đầu tư khác nhau từ khoản tiết kiệm bạn đang có. Với người rất thận trọng thì việc phân bổ này bao gồm nhiều loại tài sản như: tiền mặt, tiết kiệm ngân hàng, cổ phiếu, chứng chỉ quỹ, trái phiếu, bất động sản, vàng….nó tùy thuộc vào mức độ chấp nhận rủi ro của bạn.
Khi bạn ngại rủi ro thì có thể giữ lượng tiền mặt lớn hơn, quan trọng là bạn không được nhẩy ra khỏi cổ phiếu khi thị trường đang ở vùng đáy của nó vì lợi nhuận đầu tư sẽ bị phá hủy rất lớn khi bạn bán ra ở khu vực này.
Những nguyên tắc cơ bản:
- Đầu tư vào các công ty chất lượng
- Biết tại sao bạn sở hữu thứ bạn sở hữu
- Giữ mã thắng, cắt mã thua
- Đầu tư cho dài hạn
- Nhận biết sớm các công ty đặc biệt
- Thoải mái với những vị thế lớn
- Miễn nhiễm với biến động
- Mua trong các đợt điều chỉnh và tránh bong bóng